ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟ ΠΑΠΑΓΟΥ, Dr ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ, Dr Pavlos Tsimas Orthodontics, Papagou

Dr PAVLOS TSIMAS, DDS, Dr.Med.Dent.
Cert.Orthod.Univ.Geneva
Specialist in Orthodontics

PROFILE

1980, Dental Degree from the Aristotle University of Thessaloniki (Greece) and graduated from the Corps Officers Military School as Ensign, Dental Corps, Hellenic Navy. 1981-1991, Practice of general dentistry in the Navy and private practice. 1994, Certificate of three-year postgraduate studies in orthodontics at the Dental School, University of Geneva (Switzerland). 1994, Doctorate thesis (Dr.Med.Dent.), Dental School, University of Geneva (Switzerland). 1995, Qualified Specialist in Orthodontics by the Greek Ministry of Health. 1995-2005, Chief of the Orthodontic Clinic, and Head of the Dental department, Athens Naval Hospital . 2004, President of the 8th Panhellenic Orthodontic Congress (Athens, 15-17 October 2004). 2005, retirement with the rank of Rear Admiral (l.h.) Dental Corps, Hellenic Navy. 2005-2011, Member of the Orthodontics Committee of the Greek Ministry of Health.

Author of 15 scientific articles published or presented in Greek and international dental journals and conferences. Member of 5 Greek and international scientific orthodontic associations. Private practice since 1981 in Greece and Switzerland. Foreign languages: French, English, Italian

Πληροφορίες για την Ορθοδοντική, παρουσίαση περιστατικών:

Η Ορθοδοντική, ή οδοντοπροσωπική ορθοπεδική (dentofacial orthopedics) όπως αλλιώς λέγεται, είναι η ειδικότητα της Οδοντιατρικής που ασχολείται με την μελέτη, την πρόληψη και την θεραπεία των ανωμαλιών που αφορούν στη διάπλαση του σκελετού του προσώπου και στη θέση των δοντιών πάνω στις γνάθους. Βρίσκει εφαρμογή κυρίως στα παιδιά και στους εφήβους, αλλά και στους ενήλικες.

Τα αίτια που προξενούν τις διάφορες ορθοδοντικές ανωμαλίες μπορεί να οφείλονται τόσο σε κληρονομικούς παράγοντες, όσο και στην επίπτωση κάποιων εξωγενών τοπικών παραγόντων, πάνω σε αυτό που ονομάζουμε «στοματογναθικό σύστημα».

Με πιο απλά λόγια, για την εμφάνιση ενός προγναθισμού για παράδειγμα, δηλαδή μιας προτεταμένης κάτω γνάθου, υπεύθυνη είναι συνήθως η κληρονομικότητα. Ενώ αντίστοιχα, η χρήση πιπίλας σε προχωρημένη παιδική ηλικία, ή το δάγκωμα των νυχιών ή του μολυβιού, είναι ο «τοπικός παράγοντας» που θα ευνοήσει την εμφάνιση μιάς ορθοδοντικής ανωμαλίας. Πολύ συχνά βέβαια, βρισκόμαστε μπροστά σε έναν συνδυασμό των δύο παραπάνω στοιχείων, της κληρονομικότητας και των τοπικών παραγόντων, που οδηγεί στην δημιουργία ενός οδοντοσκελετικού προβλήματος.

Είναι άραγε δυνατόν να εμποδίσουμε με κάποιον τρόπο την εκδήλωση ενός τέτοιου προβλήματος;

Αν θεωρήσουμε την κληρονομικότητα, δηλαδή τις πληροφορίες που είναι εγγεγραμμένες στα γονίδιά μας, σαν κάτι το δεδομένο, που δεν μπορεί να επηρεαστεί ούτε να αλλάξει (τουλάχιστον προς το παρόν, γιατι η γενετική μηχανική πολλά υπόσχεται για το μέλλον...), αυτό που μένει πάνω στο οποίο μπορούμε να επέμβουμε και να προλάβουμε έτσι την εκδήλωση κάποιας ορθοδοντικής ανωμαλίας, είναι αυτό που ονομάσαμε «εξωγενή τοπικό παράγοντα». Και σαν τέτοιο, πέρα απο μερικές κακές συνήθειες που αναφέρθηκαν παραπάνω, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ακόμη τη λεγόμενη «στοματική αναπνοή», αποτέλεσμα δηλαδή κάποιου εμποδίου όπως π.χ. τα «κρεατάκια», που δεν επιτρέπουν την φυσιολογική αναπνοή από τη μύτη, με επιπτώσεις στην διαμόρφωση του σκελετού του προσώπου, ή το πρόωρο χάσιμο ενός νεογιλού δοντιού, πράγμα που μπορεί να επηρεάσει τον διαθέσιμο χώρο για την ομαλή διευθέτηση των μονίμων δοντιών.

Έτσι λοιπόν, μια δυσαναλογία ανάμεσα στο μέγεθος των δοντιών και της γνάθου που έχει σαν αποτέλεσμα τα δόντια να μην μπορούν να χωρέσουν και να «καβαλάει» το ένα πάνω στο άλλο, έχει κληρονομική αιτία και δεν μπορεί να προληφθεί. Η επίκτητη όμως συνήθεια του θηλασμού του δακτύλου που οδηγεί σε «πεταχτά» προς τα έξω δόντια, μπορεί να ανακοπεί κατάλληλα, ώστε τα δόντια να επανέλθουν στις θέσεις τους.

Με την προληπτική «απομάκρυνση» των τοπικών αυτών αρνητικών παραγόντων, απομακρύνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης κάποιας ορθοδοντικής ανωμαλίας. Γι αυτό το λόγο, μιά επίσκεψη στον ορθοδοντικό γύρω στα 6 με 7 χρόνια ενός παιδιού, μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό κάποιων προβλημάτων, και στην παρεμπόδιση της δυσμενούς εξέλιξής τους.

Τι γίνεται όμως όταν σε ένα παιδί αυτή η προληπτική παρέμβαση δεν έγινε δυνατόν να πραγματοποιηθεί; Τότε έρχεται η «κατασταλτική» ορθοδοντική να δώσει τη λύση με τη βοήθεια μιας ενεργού επανορθωτικής θεραπείας.

Έτσι ο ορθοδοντικός γίνεται κατά κάποιο τρόπο ο «αρχιτέκτονας» που, ύστερα απο τον σχεδιασμό και την εφαρμογή καταλλήλων δυνάμεων και τεχνικών, θα δώσει σε όλο το στοματογναθικό σύστημα, δόντια και γνάθους, τις σωστές θέσεις και σχέσεις, ώστε και οι λειτουργικές ανάγκες της μάσησης, της ομιλίας και γενικά της «χρήσης» του στόματός μας να καλύπτονται, αλλά και οι αισθητικές απαιτήσεις που αφορούν στα δόντια, το χαμόγελο και το πρόσωπο, να ικανοποιούνται.

Κάτι τέτοιο βέβαια, δεν γίνεται απο τη μιά στιγμή στην άλλη. Ο ειδικός ορθοδοντικός που θα αναλάβει την θεραπεία, θα πρέπει πρώτα να διαγνώσει τα προβλήματα μετά απο εμπεριστατωμένη μελέτη και ανάλυση διαγνωστικών στοιχείων, όπως ακτινογραφίες, φωτογραφίες και εκμαγεία των δοντιών του παιδιού, να καταλήξει σε ένα σχέδιο θεραπείας και στη συνέχεια να το εφαρμόσει.

Όλα αυτά αποτελούν το αντικείμενο της ειδικότητας της ορθοδοντικής, που αποκτάται μετά από τριετείς και πλέον μεταπτυχιακές σπουδές του οδοντιάτρου σε εξειδικευμένα κέντρα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας μας και του εξωτερικού.

Η θεραπεία θα περιλαμβάνει είτε την εφαρμογή «ορθοπεδικών» δυνάμεων που θα κατευθύνουν κατάλληλα την ανάπτυξη του σκελετού του προσώπου, όπως π.χ. εξωστοματικών έλξεων, ενδοστοματικών μηχανισμών (ελατήρια, μασελάκια, κ.α.), είτε την τοποθέτηση ακίνητων (δηλ. κολλημένων πάνω στα δόντια) εξαρτημάτων, που έχουν σαν σκοπό την μετακίνηση και την διευθέτηση των δοντιών πάνω στις γνάθους. Αυτά τα τελευταία, είναι τα γνωστά «σιδεράκια». Συνηθέστατα, γίνεται συνδυασμός των παραπάνω μεθόδων.

Πολλές φορές οι θεραπευτικές απαιτήσεις υποχρεώνουν την πραγματοποίηση εξαγωγών κάποιων μονίμων δοντιών, προκειμένου να δημιουργηθεί ο απαραίτητος χώρος για το «ίσιωμα» των υπολοίπων. Οσο κι αν αυτό δεν ακούγεται τόσο ευχάριστα, είναι απαραίτητο αρκετά συχνά, αλλά και παράλληλα επιστημονικά τεκμηριωμένο, ώστε να μην υπάρχει καμμία αμφιβολία για την αναγκαιότητά του σαν θεραπευτικού μέτρου.

Ολη η διαδικασία μιάς ορθοδοντικής θεραπείας, διαρκεί πολλούς μήνες ή και χρόνια. Ο λόγος είναι οτι πέρα από την ανάγκη αναμονής και παράλληλης παρακολούθησης της εξέλιξης της ανάπτυξης ενός παιδιού στη διάρκεια της θεραπείας, οι διάφορες μετακινήσεις πού γίνονται στα δόντια ή στα οστά, πρέπει να σέβονται τους περιορισμούς που θέτουν οι βιολογικές τους προδιαγραφές, ώστε να μην αποβαίνουν καταστροφικές για τον οργανισμό.

Καθοριστικό ρόλο στον χρόνο έναρξης της ορθοδοντικής θεραπείας ενός παιδιού, παίζει η ηλικία του σε σχέση με την είσοδό του στην εφηβεία. Ετσι, ενώ για ορισμένες ορθοδοντικές ανωμαλίες η ορμονική «ωρίμανση» του παιδιού δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα της θεραπείας, για άλλες, η εφηβεία αποτελεί το τελευταίο χρονικό περιθώριο θεραπευτικής παρέμβασης, μετά απο το οποίο, μια αποτελεσματική θεραπεία δεν είναι πλέον εφικτή. Κι αυτό, επειδή κάποια σκελετικά στοιχεία δεν είναι πια το ίδιο «εύπλαστα», ώστε να είναι δυνατή η διόρθωσή τους.

Τα διάφορα θεραπευτικά μέσα που χρησιμοποιούνται στην ορθοδοντική θεραπεία, χρειάζονται συχνά ενεργοποίηση, προσαρμογή και έλεγχο από τον ορθοδοντικό, γι αυτό και οι επισκέψεις στο ιατρείο είναι συνήθως ανά 4-5 εβδομάδες σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας.

Σημαντικότατο στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπ’όψη τόσο στη διάρκεια μιάς ορθοδοντικής θεραπείας, όσο και κατά την περίοδο σταθεροποίησης του αποτελέσματος που πάντα ακολουθεί, είναι η ανάγκη τήρησης σχολαστικής στοματικής υγιεινής, σε τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται ότι η παρουσία ορθοδοντικών μηχανισμών στο στόμα, δεν θα γίνει αιτία για τη πρόκληση προβλημάτων στα δόντια και στα ούλα του παιδιού.

Απαραίτητη επίσης για την εξασφάλιση επιτυχούς θεραπευτικού αποτελέσματος, είναι και η συνεργασία του παιδιού σε όλη την διάρκεια της θεραπείας, σε ότι αφορά στον τρόπο και στους χρόνους που θα φορά τις συσκευές του καθώς και στην εφαρμογή των οδηγιών του ορθοδοντικού.

Τέλος, αν κάποιος δεν είχε την ευκαιρία να υποβληθεί σε ορθοδοντική θεραπεία στην παιδική ή εφηβική του ηλικία, μπορεί ακόμα να το κάνει και σαν ενήλικας.

Η ορθοδοντική των ενηλίκων, χρησιμοποιεί τεχνικές και μεθόδους προσαρμοσμένες στα δεδομένα της ηλικίας τους και οδηγεί σε εξαιρετικά αποτελέσματα, κερδίζοντας συνεχώς έδαφος σε όσους εμφανίζουν λειτουργικά ή αισθητικά ορθοδοντικά προβλήματα που πίστευαν ότι είναι πλέον αργά για να διορθώσουν.

Η Ορθοδοντική στους ενήλικες

Πριν το 1970, οι ενήλικες ορθοδοντικοί ασθενείς στις Η.Π.Α. αντιπροσώπευαν το 5% ενός ιατρείου, ποσοστό που έφτασε το 25% στη δεκαετία του 1980. Σήμερα στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 20-30%.

Γιατί ένας ενήλικας επιθυμεί ορθοδοντική θεραπεία;

· Διότι η «εικόνα» του δεν του αρέσει (στον ίδιο πλέον και όχι στους γονείς του, όπως συμβαίνει με τα παιδιά-ορθοδοντικούς ασθενείς, που συχνά οδηγούνται σε θεραπεία από τους τελευταίους, χωρίς τα ίδια να έχουν άποψη).

· Διότι το οικογενειακό, κοινωνικό, επαγγελματικό του περιβάλλον, δείχνει ότι δεν τον «αποδέχεται» όπως είναι και του υποδεικνύει την ανάγκη θεραπείας .

· Διότι αν και ήθελε από παλιά, τώρα μόνον μπορεί οικονομικά να ανταπεξέλθει στα έξοδα μιας θεραπείας.

· Διότι η οικονομική κατάσταση των γονέων του ή η έλλειψη ορθοδοντικού στον τόπο διαμονής του σαν παιδιού, δεν επέτρεψε μια θεραπεία στην παιδική του ηλικία.

· Διότι ψυχολογικά, αισθάνεται την ανάγκη αισθητικής ανανέωσης της εικόνας του (συνήθως μετά από «περιπέτειες» όπως διαζύγιο, αλλαγή επαγγελματικής κατάστασης, σημεία γήρανσης, απώλεια αυτοπεποίθησης κλπ).

· Διότι άρχισε να διαπιστώνει λειτουργικά προβλήματα που του επιβάλλουν ορθοδοντική θεραπεία (μετακίνηση δοντιών σαν συνέπεια περιοδοντοπάθειας, προβλήματα σύγκλεισης των δοντιών, ενοχλήσεις από την κροταφογναθική άρθρωση).

· Διότι ο οδοντίατρός του το συνέστησε, στα πλαίσια μιας συνδυασμένης θεραπείας.

Μπορεί ένας ενήλικας να κάνει ορθοδοντική θεραπεία;

Βεβαίως και μάλιστα ανεξαρτήτως ηλικίας. Υπάρχουν σίγουρα κάποιοι περιορισμοί σε σχέση με τη θεραπεία ενός παιδιού, καθώς κάποια στοιχεία του ορθοδοντικού προβλήματος θεωρούνται πλέον «δεδομένα».

Σε ένα παιδί, που ο σκελετός του αλλά και όλο το σώμα συνεχίζουν να αναπτύσσονται, υπάρχει η δυνατότητα να κατευθυνθεί ή να διορθωθεί η ανάπτυξη του προσώπου με ορθοπεδικά-ορθοδοντικά μέσα, και τα δόντια να «οδηγηθούν» σε σωστές θέσεις.

Αντίθετα, σ’ έναν ενήλικα χρειάζεται πολύ συχνά να γίνουν εξαγωγές δοντιών, προκειμένου να δημιουργηθεί ο απαραίτητος χώρος για το «ίσιωμα» των υπολοίπων.

Ανάπτυξη πλέον δεν υπάρχει και τα ορθοπεδικά μέσα (όπως η «εξωστοματική έλξη» π.χ.), δεν επαρκούν για να διορθώσουν τον σκελετό του προσώπου. Και τι γίνεται τότε; Η λύση δίνεται με συνδυασμό ορθοδοντικής αλλά και γναθοχειρουργικής αντιμετώπισης. Έτσι το πρόβλημα του σκελετού του προσώπου, ένας προγναθισμός για παράδειγμα, λύνεται χειρουργικά ενώ παράλληλα τα δόντια διευθετούνται με ορθοδοντικούς μηχανισμούς στις σωστές θέσεις.

Φυσικά, τα περισσότερα ορθοδοντικά προβλήματα των ενηλίκων λύνονται χωρίς …αιματηρό τρόπο, με μεθόδους αντίστοιχες με αυτές που εφαρμόζονται στα παιδιά. Ίσως με λίγο αργότερους ρυθμούς, μια που ο οργανισμός ενός ενήλικα δεν αντιδρά με την ίδια ευκολία στη θεραπεία, σίγουρα όμως με αποτελέσματα το ίδιο καλά όσο και σε ένα παιδί και σε χρόνους παραπλήσιους.

Τα θεραπευτικά μέσα που χρησιμοποιούνται είναι τα ίδια;

Σε γενικές γραμμές η φιλοσοφία της θεραπείας μεταξύ παιδιών και ενηλίκων δεν διαφέρει. Έτσι, κάθε ειδικός ορθοδοντικός μπορεί να θεραπεύει τόσο ενήλικες ασθενείς όσο και παιδιά, με τις ίδιες μεθόδους και μέσα. Αυτό που διαφοροποιεί κάπως τα πράγματα είναι η απαίτηση των ενηλίκων ασθενών για πιο «διακριτικούς» ορθοδοντικούς μηχανισμούς:

· Τα γνωστά «σιδεράκια» λοιπόν, μπορούν να αντικατασταθούν από διαφανή, που κατασκευάζονται από κεραμικά υλικά ή ειδικής σύνθεσης πλαστικό. Παίρνουν το χρώμα του δοντιού κι έτσι η παρουσία των ορθοδοντικών μηχανισμών τονίζεται ελάχιστα.

· Υπάρχουν ακόμη τεχνικές που επιτρέπουν την συγκόλληση των γνωστών «αγκίστρων» (έτσι λέγονται στην ορθοδοντική τα μικρά τετράγωνα σιδεράκια που κολλιούνται στα δόντια), στην πίσω πλευρά των δοντιών, ούτως ώστε να μην φαίνεται τίποτε όταν κάποιος χαμογελά (γλωσσική τεχνική).

· Τα τελευταία χρόνια έκανε την εμφάνισή της και μία ορθοδοντική τεχνική, που βασίζεται στην εφαρμογή διαφανών ναρθήκων στα δόντια, οι οποίοι εναλλάσσονται κατά διαστήματα με άλλους, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την προοδευτική μετακίνηση των δοντιών (τα λεγόμενα και «αόρατα σιδεράκια»).

Βέβαια, αυτές οι εναλλακτικές λύσεις δεν αποτελούν απόλυτη ένδειξη για την αντιμετώπιση όλων των ορθοδοντικών παθήσεων των ενηλίκων. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εφαρμόζονται από τον ειδικό ορθοδοντικό και μόνον και μάλιστα ύστερα από προσεκτική και εξατομικευμένη στο πρόβλημα του κάθε ασθενή επιλογή.

Πόσο διαρκεί μία ορθοδοντική θεραπεία σε έναν ενήλικα;

Αυτό εξαρτάται από τον τύπο του ορθοδοντικού προβλήματος και το είδος της θεραπείας. Μία θεραπεία ορθοδοντικής προετοιμασίας π.χ. πριν από μία προσθετική αποκατάσταση με γέφυρες ή εμφυτεύματα, διαρκεί συνήθως λίγους μήνες. Μία συνδυασμένη ορθοδοντική-γναθοχειρουργική αντιμετώπιση, διαρκεί 1 με 1,5 χρόνο. Και μία «κλασσική» ορθοδοντική θεραπεία ενηλίκου, όπου δεν απαιτούνται εξαγωγές δοντιών, περί τα 2 χρόνια.

Πόσο σταθερό είναι το αποτέλεσμα μιας ορθοδοντικής θεραπείας σε έναν ενήλικα;

Με το πέρασμα της ηλικίας, προκαλούνται αλλαγές και μικρές μετακινήσεις στα δόντια, ανεξάρτητα από την πραγματοποίηση ή όχι κάποιας προγενέστερης ορθοδοντικής θεραπείας. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που συμβαίνει ούτως ή άλλως σε ολόκληρο τον οργανισμό μας. Σ’ αυτά τα πλαίσια λοιπόν φυσιολογικής εξέλιξης, περιμένουμε ότι οι θέσεις των δοντιών μετά από μία ορθοδοντική θεραπεία, δεν θα μείνουν απόλυτα σταθερές. Αυτό που προσπαθούμε να αποφύγουμε, είναι η υποτροπή. Η επανεμφάνιση δηλαδή προβλημάτων που υπήρχαν πριν από την ορθοδοντική θεραπεία. Ας μη ξεχνάμε ότι όλα όσα συμβαίνουν και θα συμβούν στον οργανισμό μας, είναι προδιαγεγραμμένα και βρίσκονται καταγεγραμμένα στα γονίδιά μας. Η τάση λοιπόν του οργανισμού να εξελίσσεται σύμφωνα με αυτό το αρχικό μοντέλο, ενέχει τον κίνδυνο κάποιας «αστάθειας» του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Για τον λόγο αυτό, κάθε ορθοδοντική θεραπεία ακολουθείται από μία περίοδο «συγκράτησης», στη διάρκεια της οποίας το αποτέλεσμα σταθεροποιείται με την χρήση ναρθήκων που πρέπει να φοριούνται μετά το τέλος της θεραπείας, για άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα. Πολύ συχνά και όταν το είδος του ορθοδοντικού προβλήματος το επιβάλλει, η συγκράτηση αυτή είναι μόνιμη και γίνεται με τη συγκόλληση ενός λεπτού σύρματος στην πίσω πλευρά των δοντιών, που τα κρατά ακίνητα. Δεν είναι ορατό και πολλές φορές μένει κολλημένο εκεί για πάντα, όπως θα γινόταν και με μία προσθετική εργασία ή ένα σφράγισμα.

Aν οι παραπάνω πληροφορίες δεν κάλυψαν κάποια απορία σας, θα χαρώ πολύ να επικοινωνήσετε μαζί μου, στέλνοντας e-mail στη διεύθυνση: pavtsim@otenet.gr

Dr Παύλος Κ. Τσίμας
Ειδικός Ορθοδοντικός

ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟ ΠΑΠΑΓΟΥ, Dr ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ, Dr Pavlos Tsimas Orthodontics, Papagou

Ορθοδοντική για παιδιά, εφήβους και ενήλικες

20100508

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Πρόσβαση στο ιατρείο

Πληροφορίες για την Ορθοδοντική, παρουσίαση περιστατικών:

Περιστατικά του ιατρείου:

________________________________________

________________________________________